३ भाद्र, काठमाडौ ।

–दिपेन्द्र लामा 

घरको मुख्य दैलोबाहिरै एउटा आवाज सुनियो । कोठाभित्र तैरिरहेको उक्त आवाज चिन्न मुश्किल परेन । आवाज थियो कवि माधव घिमिरेको । दैलो खोलेर भित्र पसेपछि थाहा भयो, उनी एक पत्रकारका प्रश्नहरुसँग भिडिरहेका थिए।

मुखलाई रेकर्डर नजिक पारेर बोलिरहेका उनले नमस्ते फर्काउँदै सोफामा बस्ने इशारा दिए । शनिबार दिउँसो कपुरधारास्थित आफ्नो निवासमा उनी आधा घन्टाको फरकमा तीन पत्रकारलाई अन्तर्वार्ता दिन कस्सिएका थिए। हातमा उनीसँग पत्रकारको सूचीको सानो चिट थियो, त्यही पढेर उनले पत्रकारको नाम र पत्रिका चिने।

कवि र पत्रकारहरुबीच भेटघाटको कारण हो पलेंटी उत्सव। नेपालयको आयोजनामा भदौ १४ देखि हुन लागेको तीन दिने उत्सवको पहिलो दिन कविवर माधव घिमिरे विशेष हुनेछ । घिमिरेद्वारा रचित गीतकवितालाई सुरज र मिनाले कार्यक्रममा गाउनेछन् भने घिमिरे आपैंmले पनि जीवनका पानाहरुलाई दर्शकसामु पल्टाउनेछन्।

कुराकानी सकेर अघिल्ला पत्रकार बाहिरिन लाग्दैथिए, चिया बिस्कुट हाजिर भयो । सबैले चिया पिउँदै गर्दा ‘शून्य समय’ चल्यो । कवि घिमिरेले नुनिलो बिस्कुट टिपे। ‘डायबिटिज अलि अलि छ,’ उनले बिस्कुट चपाए, ‘अरु त केही समस्या छैन ।’

९४ वर्षमा पनि फुतिर्लो पारामा गफिएका उनको अनुहारमा डायबिटिजको डर कतै थिएन । माछामासु खानुहुन्छ ? प्रश्न सुनेर उनी हाँसे । ‘जसको दाँतको चेपमा मासुको टुक्रा अल्झिएको हुन्छ, उसैले मासु खान छाडेँ भन्दै स्वाङ पार्ने प्रशस्तै छन्, म त्यस्तो परिनँ, पाउँदा खान्छु तर लोभलालच छैन,’ उनले कुरा चपाएनन् ।

चियाको चरण टुंगिएपछि अघिल्ला पत्रकार छुट्टिए । कोठामा अब ‘अन्तर्वार्ता नम्बर दुई’ सुरु हुनै लागेको थियो । कविवर जुरुक्क उठे । ‘डेढ घन्टा गफ गरेँ नि, बूढो मान्छे, निकै थाकेँ,’ उनी दैलोतिर मोडिए, ‘तपाईं मेरो संग्राहालय हेर्दै गर्नुस्, म एकछिन विश्राम गरेर फकिन्र्छु ।’

अर्को कोठामा रहेको ‘संग्रहालय’तर्फ उनी अघि लागे । त्यहाँ ताम्रपत्र, ट्रफी र तस्विरहरुको डंगुर थियो । २०६० सालको एउटा साढे दुई हात लामो ताम्रपत्रतिर देखाउँदै उनले प्रसंग उप्काए, ‘म ८५ पुगेको उपलक्ष्यमा यो तामपत्र पाएको हुँ, त्यसकै केही दिनपछि राष्ट्रकविको उपाधि दिइएको हो ।’ त्यसपछि उनी भर्‍याङ चढेर आराम लिन गए ।
करिब १५ मिनेटपछि उनी बैठक कोठामा ‘प्रकट’ भए । ‘९४ वर्ष बाँच्नु नै ठूलो कुरा हो नि, हो कि होइन, भन्नुस् त ?’ उनी चम्किला देखिए । हरेक बिहान र साँझ ३०–३० मिनेट हिँड्डुल गर्ने उनको दैनिकी रहेछ । ‘अस्ति खुट्टा चिप्लियो, अलिकति दुखेको छ,’ उनले खुट्टा खोच्याए ।

पलेंटी कार्यक्रमप्रति उनी सन्तुष्ट र रोमाञ्चित देखिए । यो कार्यक्रमको बहानामा मेरा छरिएका गीतहरु संकलित त हुने नै भो, ती गीतहरुले पाउने रोयल्टी पनि व्यवस्थित हुनेछ, उनले भने, ‘नत्र मलाई चिन्ता नै थियो, गीत कहाँकहाँ छन्, थाहा थिएन, मालती मंगलेका गीतहरु पनि कता छ, थाहा छैन ।

महाकाव्य लेखनमा अल्झिएकाले उनले नयाँ गीत रच्न पाएका छैनन् । महाकाव्य सकिएपछि गीत लेख्ने योजना छ । ‘मेरो रगतमा भिजेको चिज हो गीत” भन्दै उनले ठट्टा गरे, ‘जसरी कोइली बूढो हुँदैमा गाउन छोड्दैन, त्यसैगरी म बूढो भए पनि गीत लेख्न छाड्दिनँ ।’

पलेंटीमा आयोजकहरुले घिमिरेलाई पुराना सम्झना र घटनाहरु सुनाउनुपर्छ भनेका छन् । उनी चाहिँ सकेसम्म कम बोल्न पाए हुन्थ्यो भन्ने पक्षमा छन् । ‘सोधे भने बोल्छु, नत्र धेरै बोल्दिनँ, बूढो मान्छे कति बोल्ने ? मेरा गीत नै बोल्छन्, उनी फुकिर्ए । साहित्य, कलामात्र होइन देशको पनि चिन्ताले पिरोल्दो रहेछ उनलाई । उनी अहिलेका नेताहरुको चालामाला देखेर अचम्भित छन् । नेताको शैलीलाई उनी जरामा पानी हाल्नुको सट्टा पातमा पानी हालेको दृष्टान्तसँग तुलना गर्छन् ।

विकासविद्धहरु जस्तै उनले पनि सर्वप्रथम बाटोघाटो निर्माणमै जोड दिनुपर्ने सुझाव दिए । यातायात राम्रो भयो भने आथिर्क हैसियत ह्वात्तै माथि बढ्छ,’ उनले थोरै स्वार्थ मिसाए, ‘बाटो खुल्यो भने जुम्लाको स्याउ काठमाडौं, काठमाडौंको किताब जुम्ला तुरुन्तै पुग्नेछ ।’

केही समयअघि उनले भूकम्पसम्बन्धी एउटा गीत लेख्दा ७५ हजार रुपैयाँ पारिश्रमिक थापे । एउटा विश्वविद्यायालयले उनलाई अर्को गीतको ५० हजार दियो । म त दंग परे, यसो भनिरहँदा पनि उनी पुलकित थिए, ‘बेलाबेला पुरस्कार पाइरहेकै छु, ठाउँठाउँबाट गीत मन परे भनेर फोन आइरहेकै छन् । टाढाटाढाबाट स्कुलका विद्यार्थी र शिक्षकहरुले यो गीतको भाव के हो भनेर सोध्छन् । रमाइलो लाग्छ । खुसी छु ।’ कार्यक्रमहरुमा उनको उपस्थिति पातलिएको छ । आठ–दश वर्षअघिसम्म उनका दिन–हप्ताहरु प्रमुख अतिथि बनेरै बित्थे । म यति उमेरसम्म पनि बाँचेको छु, कोही मलाई भेट्न चाहन्छन् भने घरमै आऊन्, म समय दिइहाल्छु नि, बाहिर चाहिँ अब हिँड्न सक्दिनँ । मैले महाकाव्य पनि सिध्याउनु छ, बोली नटुंगिदै उनले कागजमा अन्तर्वार्ता तालिका नियाले ।

अब अर्को पत्रकार आउने बेला भएछ, फेरि मैले आधा घन्टा विश्राम पनि गर्नुपर्‍यो,’ उनको संकेत सजिलै बुझियो । फोटो खिचाउन उनलाई बगैंचामा निम्तो गरियो । उनी ठमठम तर सुस्त हिँडेर एउटा फूलको बोटमुनि उभिए । फूललाई छोउँला भैं गरे । फेरि हातलाई झटपट फूलबाट हटाए । र, जसरी पनि लेख्नु भन्दै लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको एउटा ‘मुनामदन’ हरफ गुनगुनाए, ‘ईश्वरको हाँसो पाएका फूल, छोएर नमार ।’ नागरिक दैनिक साभार